De uitslag van het referendum over onafhankelijkheid van Catalonië zondag is geldig en bindend. Dat zegt de Catalaanse premier Carles Puigdemont. Hij kondigde ook een speciale commissie aan die het Spaanse politiegeweld gaat onderzoeken. Op de dag van de stembusgang zijn bijna negenhonderd gewonden gevallen.
Puigdemont zei verder dat hij niet uit is op een ,,traumatische afscheiding” van Spanje, maar dat hij wel graag tot een nieuwe verstandhouding met Madrid wil komen.
90 procent vóór afscheiding
Van de ruim 2,2 miljoen mensen die zondag in een referendum in Catalonië hebben gestemd, heeft 90 procent voor de onafhankelijkheid van de Spaanse regio gekozen. Dat heeft het regiobestuur van Catalonië maandagmorgen vroeg gemeld, aldus de Catalaanse krant El Periódico.
De Catalaanse vicepremier Oriol Junqueras zei dat van de deelnemers aan de volksraadpleging ruim 2 miljoen (90 procent) voor onafhankelijkheid stemde. Ongeveer 176.500 mensen (7,8 procent) stemde tegen. Verder brachten ongeveer 45.500 mensen (2 procent) een blanco stem uit en werden ruim 20.000 stemmen (0,9 procent) ongeldig verklaard. De opkomst was ongeveer 42 procent.
Premier Puigdemont noemde de uitslag van het referendum ,,indrukwekkend”. Zondagavond had Puigdemont gezegd dat hij binnen twee dagen na de bekendmaking van de uitslag van het referendum het resultaat zou voorleggen aan het Catalaanse parlement, omdat daar ,,de soevereiniteit van het volk ligt”. De volksvertegenwoordiging kan dan de onafhankelijkheid van Catalonië uitroepen.
850 gewonden
Het onafhankelijkheidsreferendum in Catalonië liep uit op een dag vol ongeregeldheden. Volgens het ministerie van Gezondheidszorg raakten circa 850 mensen gewond, de meesten in Barcelona. Ook liepen ruim dertig agenten verwondingen op bij opstootjes.
Met name de agenten van de federale Guardia Civil probeerden in opdracht van de rechter en de regering in Madrid de stembusgang, verboden door de Spaanse autoriteiten, te verhinderen. Ze maakten tegen zowel kiezers als demonstranten onder meer gebruik van de wapenstok.
Separatisten raden de gewonden aan bij de Catalaanse politie, Mossos d'Esquadra, aangifte te doen wegens mishandeling.
De conservatieve Spaanse premier Mariano Rajoy gaf de regering van de regio Catalonië de schuld van de ongeregeldheden en het gebruik van geweld door de politie. "De verantwoordelijken zijn degenen die de wet hebben overtreden'', reageerde Rajoy, die zich de hele dag op de achtergrond had gehouden. "Wij hebben slechts onze plicht gedaan en de wet nageleefd.''
Rajoy bedankte de wetshandhavers voor hun inzet. Hij riep alle Spaanse politieke partijen op tot een discussie over de toekomst van Spanje na deze volksraadpleging. Rajoy zei dat de Catalanen een kunstje is geflikt door hen uit te nodigen mee te doen aan een illegaal referendum en hen "een pad op te sturen dat nergens naartoe leidt''.
Rubberen kogels
Agenten vielen zondag onder meer binnen bij een school in Girona, waar de Catalaanse premier Carles Puigdemont zou gaan stemmen. Politiemensen forceerden de ingang terwijl Catalanen met hun vuisten in de lucht hun volkslied zongen. Puigdemont week uit naar een stembureau in een andere gemeente.
De politie schoot volgens de krant El Periódico in Barcelona ook met rubberen kogels. Op een andere plaats in die stad botste de oproerpolitie in de buurt van een school met honderden mensen. De menigte scandeerde daarbij "wij zijn het volk van de vrede''.
Er zijn duizenden agenten van elders in Spanje naar Catalonië gestuurd om het illegale referendum te verhinderen. De Spaanse vicepremier Soraya Sáenz de Santamaria sprak zondag haar steun uit voor die politiemensen. "Zij hebben zich professioneel en op gepaste wijze gedragen'', zei de politica, die de regionale autoriteiten "onverantwoordelijkheid'' verweet.
Regering en rechters Spanje vinden referendum illegaal
De Spaanse regering heeft net als de opperrechters in Madrid en in Barcelona bepaald dat de stembusgang niet door mag gaan. Duizenden agenten zijn naar Catalonië gestuurd, omdat de Catalaanse politie, de Mossos d' Esquadra, zich erg terughoudend opstelt.
De nationale politie en de Guardia Civil blokkeren op veel plaatsen stembureaus of bestormen ze om stembussen te verwijderen.
Desondanks kon er volgens de Catalaanse regering in 96 procent van de stemlokalen worden gestemd.
Spanish Police in a poll station attacking paceful voters in catalan referendum. @BBCNews @CNN @Reuters pic.twitter.com/HbFiFgktKS
— Carles Mundó (@CarlesMundo) 1 oktober 2017
De Catalaanse regering heeft zondag op de valreep kiezers opgeroepen stembiljetten thuis uit te printen en te gaan stemmen waar dat mogelijk is. De Spaanse politie is zondagmorgen bij het openen van stembureaus voor een illegaal referendum over onafhankelijkheid in actie gekomen om te voorkomen dat er wordt gestemd.
Guardia Civil grijpt in bij stembureaus
De agenten zijn naar een aantal scholen gegaan die vanaf 9.00 uur als stembureau dienen. Op een aantal plaatsen kwam het volgens Spaanse media tot botsingen met kiezers.
Onder de stembureaus waar de Guardia Civil in actie is gekomen, is de school in Girona, waar de Catalaanse premier Carles Puigdemont zou gaan stemmen. Hij week daarom uit naar een stembureau in een andere gemeente, in het dorp Sant Julià Ramis.
Het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft laten weten dat de nationale politie en de Guardia Civil zijn begonnen stembussen en stembiljetten in beslag te nemen. Ze zijn gedwongen dit te doen, tegen wil en dank, beklemtoonde Madrid.
De Catalaanse regionale politie, Mossos d' Esquadra, stelt zich naar verluidt erg terughoudend op. Spaanse regering heeft de Catalaanse politie ervan beschuldigd met de terughoudendheid politiek te bedrijven en rechterlijke bevelen naast zich neer te leggen.
Referendum onafhankelijkheid Catalonië
De separatistische regering onder leiding van Puigdemont heeft het referendum over onafhankelijkheid georganiseerd. Hij stelt dat ondanks de tegenwerking van Madrid zijn "democratische tsunami'' zal tonen dat de Catalanen voor afscheiding van Spanje zijn en dat hun stem wordt gehoord.
Maar de tegenstanders boycotten over het algemeen zijn referendum. Volgens peilingen uit juli zijn er iets meer Catalanen die geen afscheiding willen dan er voorstanders van zijn.
The people being hit by police did not come out to protest or riot, they are trying to enter a polling location. pic.twitter.com/t0Qd4orAxq
— Tim Pool (@Timcast) 1 oktober 2017
Separatistische politici organiseerden drie jaar terug al een officieus referendum over onafhankelijkheid. Maar alleen hun aanhang kwam opdagen. Circa 80 procent van de kiezers stemde toen voor afscheiding van Spanje, maar slechts 2,3 miljoen van de beoogde 5,4 miljoen stemgerechtigden brachten een stem uit.